ขนมชื่อไม่น่ากิน แต่รสชาติชวนชิมมาก
ขนมมีอยู่หลายชนิดและปกติขนมไทยจะได้รับการตั้งชื่อให้เป็นมงคล เพราะคนไทยถือเรื่องความมงคลมาก แต่ชื่อขนมถังแตกเป็นชื่อที่ฟังดูแล้วไม่น่าเหมาะ เพราะคำว่า “ถังแตก” หมายถึง การหมดตัว ความไม่มีเงิน เปรียบเสมือนถังเงินที่แตกแล้วไม่มีเงินหลงเหลืออยู่เลย
ที่มาของชื่อขนมถังแตก
ชื่อของขนมถังแตกมาจากหลาย ๆ องค์ประกอบรวมกัน โดยผู้ที่นำขนมถังแตกมาขายเป็นคนแรก ๆ คือพ่อค้าชาวจีนที่เข้ามาตั้งรกรากในประเทศไทย แล้วยึดอาชีพค้าขายเป็นหลัก ส่วนชื่อของขนมถังแตกมีที่มาจาก ปัจจัยหลัก ๆ ได้แก่
- สถานที่ขาย
ในอดีตขนมถังแตกมักจะวางขายตามสนามม้าหรือสนามมวย และบริเวณที่มีบ่อนต่าง ๆ เพื่อให้นักพนันมากิน ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นการขายอาหารให้ผู้ที่ต้องการซื้อ แต่เนื่องจากขนมมีราคาถูกเพราะวัตถุดิบไม่มาก วิธีทำขนมถังแตกไม่ซับซ้อน และได้มาก ซื้อชิ้นนึงก็สามารถกินจนอิ่มได้ คนจึงกล่าวว่าเป็นขนมสำหรับพวกที่ถังแตกหรือเล่นพนันจนหมดตัวจึงมากินขนมชนิดนี้ ทั้งที่จริงเป็นขนมสำหรับทุกคน
- ลักษณะของขนม
ขนมถังแตกมีส่วนประกอบเป็นแป้ง ยัดไส้ด้วยมะพร้าวและถั่วในช่วงแรก ลักษณะการห่อของแป้งที่มีฝาผิดมิดชิดมีลักษณะคล้ายกล่องเก็บเงิน แต่เมื่อเปิดออกมากลับเจอถั่วบดและมะพร้าวซึ่งแทนความไม่มีอะไรเลย ทำให้ขนมถูกเรียกว่าขนมถังแตก เพราะไม่มีเงินในถังขนมเลย
ขนมถังแตกไม่ได้เป็นชื่อเรียกดั้งเดิมของขนม แต่ชื่อนี้เป็นชื่อที่ได้รับความนิยมมาจากสนามม้านั่นเอง
วิวัฒนาการขนมถังแตกจากอดีตถึงปัจุบัน
ลักษณะของขนมถังแตกไม่ได้เปลี่ยนไปมากตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน แต่ก็มีการปรับให้เข้ากับการบริโภคของคนมายิ่งขึ้น สามารถเห็นพัฒนาการของขนมถังแตกได้ดังนี้
- ยุคแรกเริ่มที่ขายตามสนามม้า สนามมวย และบ่อนการพนันต่าง ๆ จะเป็นขนมแป้งห่อใส่มะพร้าวและถั่ว อาจมีการโรยงาและน้ำตาลเพื่อเพิ่มรสชาติ
- ยุคต่อมามีการเพิ่มรสชาติให้มากขึ้น แต่เน้นการเก็บรักษา ไส้จึงเป็นไส้คล้าย ๆ ขนมปัง เช่น ไส้สังขยา ไส้แยมต่าง ๆ ปัจจุบันยังมีไส้เหล่านี้ขายอยู่มักพบตามงานวัด และมีหลายขนาดให้เลือก
- ยุคปัจจุบันมีการปรับเปลี่ยนให้ขนมมีไส้ที่หลากหลายขึ้น แต่เน้นไส้ตามแบบออริจินัล คือไม่ใช้ไส้แยมต่าง ๆ ไส้ที่พบเช่น ไส้มะพร้าวใส่ครีม ไส้ฝอยทอง ไส้ฝอยทองข้าวโพด มักจะใส่ครีมเพื่อเพิ่มความหวานและความนุ่มของไส้ บ้างก็เรียกขนมถังเงินและขนมถังทอง
ขนมถังแตกยังคงหารับประทานได้ง่ายในปัจจุบัน ทั้งแบบไส้ต้นฉบับ ไส้สังขยาและแยมต่าง ๆ รวมถึงไส้ฝอยทองหรือมะพร้าวใส่ครีมด้วย เพราะความนิยมในตัวขนมยังคงอยู่
ความแตกต่างของขนมถังทองและขนมถังแตก
พูดถึงขนมถังทองแล้วก็ต้องขยายความสักเล็กน้อย โดยขนมถังทองเป็นขนมถังแตกที่ได้รับการเปลี่ยนชื่อให้มีความเป็นมงคลขึ้นและมีการปรับเปลี่ยนไส้ให้มีขนมหวานหรือวัตถุดิบสีเหลืองทองระกิบ เช่น ข้าวโพด ฝอยทอง ทองหยอด ส่วนไส้ขนมถังแตกดั้งเดิมถูกเรียกว่าขนมถังเงิน สามารถอธิบายง่าย ๆ ได้ดังนี้
- ขนมถังเงิน – ขนมถังแตกที่ใส่ไส้มะพร้าว งา ถั่ว น้ำตาลและอื่น ๆ สีขาว น้ำตาล
- ขนมถังทอง – ขนมถังแตกที่ใส่ไส้ครีม ฝอยทอง ข้าวโพด ทองหยิบ และอื่น ๆ ที่มีสีเหลืองทอง
กล่าวคือขนมถังเงินและขนมถังทองก็คือขนมถังแตกที่เปลี่ยนชื่อ แยกประเภทโดยไส้ แต่บางที่อาจจะมีการใส่ไส้รวมกันเพื่อเอาใจลูกค้า
ที่มาของขนมยอดนิยมก็มาจากการขายตามสนามม้า สนามมวยนี่เอง อาจเป็นเพราะสมัยก่อนการเล่นพนันจะต้องไปถึงแหล่ง ไม่เหมือนปัจจุบันที่สามารถสมัครตรงไม่ผ่านเอเย่นต์ได้ ทำให้ไม่มีขนมถังแตกเวอร์ชันใหม่ให้ได้ลิ้มรสชาติกัน